Thủ tướng Phạm Minh Chính chỉ đạo để có vốn làm dự án đường vành đai 4 cần nghiên cứu hợp tác công tư, phát hành trái phiếu chính phủ.

Sáng 5-5, Thủ tướng Phạm Minh Chính đã chủ trì hội nghị Hội đồng điều phối vùng Đông Nam Bộ tại tỉnh Tây Ninh. Tại đây, ngoài các dự án liên kết vùng, Thủ tướng Chính phủ cùng các bộ, ngành và năm tỉnh vùng Đông Nam Bộ đã tập trung bàn bạc cơ chế, chính sách và cách thức để triển khai dự án đường vành đai 4.

TP.HCM tự cân đối vốn, các tỉnh cần hỗ trợ của Trung ương Theo Chủ tịch UBND TP.HCM Phan Văn Mãi, vừa qua các địa phương đã lập báo cáo nghiên cứu tiền khả thi. Theo đó, thống nhất thực hiện giải phóng mặt bằng một lần theo quy hoạch được duyệt.

Quy mô mặt cắt ngang đầu tư giai đoạn 1 phần tuyến cao tốc đảm bảo phù hợp với quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về đường bộ cao tốc (tối thiểu bốn làn xe chạy, có làn dừng xe khẩn cấp bố trí liên tục và dải phân cách giữa hai chiều xe chạy). Tổng chiều dài tuyến vành đai 4 khoảng 206,82 km, có chênh lệch so với quy hoạch (197,6 km). Dự án có tổng mức đầu tư giai đoạn 1 khoảng 127.230 tỉ đồng. TP.HCM đã cùng Bộ GTVT, các địa phương chuẩn bị triển khai dự án và các địa phương đã hoàn thành báo cáo nghiên cứu tiền khả thi.

Trước đó, TP.HCM có công văn gửi năm địa phương, đề nghị sớm hoàn thành báo cáo nghiên cứu tiền khả thi, thống nhất phương án đầu tư đối với các công trình có vị trí giáp ranh với các địa phương như cầu Thủ Biên (kết nối Bình Dương và Đồng Nai), cầu Bàu Cạn (kết nối Đồng Nai và Bà Rịa-Vũng Tàu). Đồng thời, đề nghị các tỉnh báo cáo khả năng cân đối vốn của ngân sách địa phương cho dự án và đề xuất nguồn vốn Trung ương hỗ trợ.

Ông Mãi cho biết TP.HCM và các tỉnh trong vùng đề nghị Trung ương hỗ trợ 50% phần vốn giải phóng mặt bằng cho Bà Rịa-Vũng Tàu, Bình Dương, Đồng Nai; 75% đối với Long An; TP.HCM xin tự cân đối vốn.

TP.HCM cũng đề nghị tỉnh Long An rà soát khả năng cân đối vốn ngân sách địa phương, tham gia thực hiện dự án để đề xuất các phương án phân kỳ đầu tư phù hợp, nguồn vốn ngân sách Trung ương hỗ trợ thực hiện dự án. Theo ông Mãi, đường vành đai 4 đoạn qua tỉnh Long An dài hơn 78 km, nếu để tỉnh Long An làm hết sẽ tốn nhiều vốn. Do đó có thể nghiên cứu thực hiện phân kỳ, lấy cao tốc TP.HCM – Trung Lương làm điểm phân kỳ.

Ngoài ra, TP còn đề nghị các địa phương đề xuất cơ chế, chính sách đặc thù sau khi các cấp có thẩm quyền phê duyệt. Chủ tịch Phan Văn Mãi nhìn nhận hiện còn một số vướng mắc, nhất là chưa có cơ chế cho địa phương được sử dụng nguồn vốn ngân sách địa phương để thực hiện đầu tư dự án đường vành đai 4. “Nếu xác định đây là đường giao thông quốc gia thì thuộc nhiệm vụ đầu tư của Trung ương nhưng vận dụng cơ chế đường vành đai 3 có thể chia sẻ ngân sách cả Trung ương và địa phương.

Tuy nhiên, hiện chưa có cơ chế để địa phương này sử dụng ngân sách của mình hỗ trợ cho địa phương khác” – ông Mãi nói. Cũng theo ông Mãi, nguồn vốn nhà nước tham gia các dự án là rất lớn, trong khi ngân sách địa phương đang khó khăn, khó cân đối, bố trí để tham gia dự án.

Chủ tịch TP.HCM kiến nghị các địa phương khẩn trương hoàn thành hồ sơ dự án. Riêng dự án đường vành đai 4 đoạn qua tỉnh Long An nặng nhất, phải trình ra Quốc hội. Ông Mãi đề nghị Thủ tướng chấp thuận giao TP.HCM chủ trì, phối hợp Bộ KH&ĐT, Bộ GTVT, các bộ, ngành, địa phương xây dựng cơ chế, chính sách đặc thù cho đường vành đai 4. Cùng với đó, tích hợp các cơ chế từ đường vành đai 3, Nghị quyết 106/2023 của Quốc hội để xây dựng đường vành đai 4. Từ đó, các địa phương sẽ cố gắng hoàn thành hồ sơ, trình Quốc hội vào kỳ họp cuối năm.

Về phần vốn xin Trung ương hỗ trợ các tỉnh Bình Dương, Đồng Nai và Bà Rịa-Vũng Tàu, với 50% chi phí bồi thường giải phóng mặt bằng, dự kiến khoảng 10.000 tỉ đồng và xin bố trí vốn trong giai đoạn 2021-2025. Riêng tỉnh Long An, ngân sách Trung ương hỗ trợ 75% tổng mức vốn ngân sách tham gia dự án, khoảng 28.400 tỉ đồng và xin bố trí vốn trong giai đoạn 2021-2025 khoảng 6.700 tỉ đồng (tức 30% chi phí giải phóng mặt bằng). Phần còn lại xin bố trí trong giai đoạn 2026-2030.

 “Bình Dương đã đủ điều kiện khởi công trong tháng 7, xin phép Thủ tướng cho Bình Dương đi trước. Cơ chế, chính sách sẽ trình Quốc hội vào kỳ họp cuối năm”

– ông Mãi đề xuất. Cần cơ chế, chính sách đặc thù cho các dự án thành phần Bộ trưởng Bộ KH&ĐT Nguyễn Chí Dũng cho biết các kiến nghị của TP.HCM và các địa phương hợp lý nhưng có khó khăn về ngân sách. Theo Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng, kế hoạch vốn Trung ương giai đoạn 2026-2030 chưa được Quốc hội phê duyệt nên rất khó xác định.

“Đây là khoản tiền tương đối lớn, không nằm trong kế hoạch nào hiện nay và phải chờ rất lâu” – ông Dũng nói. Từ đó, Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng gợi ý xem xét khả năng tách dự án này riêng ra, không đặt vào ngân sách chung quốc gia.

Ví dụ, cho phát hành trái phiếu riêng của dự án. Các tỉnh đi vay, sau này các tỉnh tự trả lại. “Chúng ta mạnh dạn vay, nếu như đặt vào ngân sách Trung ương sẽ vô cùng phức tạp, gần như rất khó khả thi… Nếu muốn làm nhanh, tách dự án này riêng ra, các địa phương đóng góp bao nhiêu, vay bao nhiêu, cho các cơ chế đi vay, phát hành và đề xuất trả” – Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng gợi ý.

Về vấn đề này, Bộ trưởng Bộ GTVT Nguyễn Văn Thắng nhìn nhận các cơ chế, kiến nghị của TP.HCM và địa phương đề xuất cho đường vành đai 4 cũng là các cơ chế, chính sách đặc thù đã áp dụng cho đường vành đai 3 Hà Nội và các dự án đường cao tốc quốc gia.

Trường hợp có khó khăn về ngân sách Trung ương, ông Thắng đề nghị phải có cơ chế, chính sách đột phá thu hút nguồn lực xã hội hóa. Theo ông Thắng, vùng Đông Nam Bộ có sự quan tâm lớn của các nhà đầu tư, do đó cần có cơ chế, chính sách linh hoạt, đa dạng để tháo gỡ nội dung này.

Về triển khai dự án đường vành đai 4, Bộ trưởng Bộ GTVT Nguyễn Văn Thắng cho biết tuyến đường này được quy hoạch với chiều dài 199 km, quy mô tám làn xe. Dự án đi qua năm địa phương gồm: Bà Rịa-Vũng Tàu, Đồng Nai, Bình Dương, TP.HCM và Long An.

Đây là tuyến vành đai cao tốc thuộc quy hoạch mạng lưới đường bộ quốc gia, dự kiến đầu tư trước năm 2030. Thủ tướng đã giao các địa phương, cơ quan nhà nước có thẩm quyền thực hiện các dự án thành phần trên địa bàn theo phương thức đối tác công tư (PPP). TP.HCM là cơ quan đầu mối tổng hợp tình hình triển khai các dự án thành phần, Bộ GTVT là cơ quan điều phối chung.

Bộ GTVT đã phối hợp với TP.HCM cùng các địa phương trong vùng để tháo gỡ khó khăn nhằm quyết liệt triển khai thực hiện dự án này. Đến nay, Bộ GTVT cùng các địa phương đã thống nhất khẩn trương triển khai các dự án thành phần độc lập theo phương thức PPP, quy mô giai đoạn 1 đảm bảo bốn làn xe hoàn chỉnh. Cạnh đó, UBND TP.HCM được giao chủ trì thống nhất với các địa phương lựa chọn đơn vị tư vấn tổng thể để rà soát các dự án thành phần, đảm bảo được thực hiện đồng bộ. Đồng thời nghiên cứu, đề xuất, báo cáo Thủ tướng về các cơ chế, chính sách đặc thù cho các dự án thành phần. Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng cho biết bộ đang tập trung hỗ trợ kỹ thuật cho các địa phương để giải quyết các khó khăn, vương mắc liên quan trong quá trình triển khai dự án.